ไรฝุ่น (dust mite) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Dermatophagoides pteronyssinus Dermatophagoides fariae
ไรฝุ่น เป็นสัตว์ขาข้อขนาดเล็กอยู่ในกลุ่มเดียวกับตัวแมลง เห็บ หรือหิด มี 8 ขา รูปร่างกลมรี สีขาวขุ่น เป็นตัวแมลงขนาดเล็ก มองเห็นด้วยตาเปล่าได้ยาก
เพราะมีขนาดเล็กเพียง 0.1-0.3 มิลลิเมตร หรือเทียบได้กับจุดดินสอเล็กๆ วางไข่คราวละ 20 50 ฟอง 3 สัปดาห์/ครั้ง ระยะฟักตัว 8 12 วัน แต่ละตัวมีอายุ 2 4 เดือน
ตัวไรฝุ่นชอบอยู่ในที่อับชื้น ไม่มีแสงสว่าง และชอบเกาะเกี่ยวเส้นใย มักอยู่บนที่นอน หมอน มุ้ง หรือเฟอร์นิเจอร์ที่ทำด้วยผ้าที่มีเส้นใย
ไรฝุ่นกินเศษผิวหนังและรังแคเป็นอาหาร จากนั้นจะถ่ายมูลไว้ในสถานที่ที่อยู่อาศัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งบนเตียง หรือที่นอน ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของตัวไรฝุ่นและมูลของไรฝุ่น
จริงๆ แล้วตัวไรฝุ่นจะไม่กัดหรือต่อยผิวหนัง แต่จะผลิตสารก่อภูมิแพ้ไรฝุ่น ซึ่งพบมากในมูลไรฝุ่น เมื่อร่างกายได้รับเข้าไปจะกระตุ้นให้เกิดปฏิกริยาตอบสนอง
เป็นภูมิคุ้มกันแบบไวเกิน และมีอาการเกิดขึ้นในหลายระบบทั้งทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ ซึ่งโรคที่พบได้บ่อยคือ โรคแพ้อากาศหรือโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
โรคหืด โรคผื่นแพ้พันธุกรรม รวมถึงโรคเยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้ด้วย ผู้ป่วยที่เป็นโรคภูมิแพ้ อย่าง โรคหืด แพ้อากาศ ผื่นผิวหนังอักเสบ ภูมิแพ้ ร้อยละ 70
มีสาเหตุมาจากการแพ้ไรฝุ่นและสารก่อภูมิแพ้
กำจัดไรฝุ่นอย่างไร ?
ไรฝุ่นสามารถขยายพันธุ์ในที่อับชื้น การกำจัดไรฝุ่นคือทำความสะอาดพื้นห้อง เตียง หมอน ผ้าปูที่นอน เครื่องเรือน พรม ให้มีฝุ่นน้อยที่สุด โดยผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน ผ้าห่ม
ควรนำไปซักด้วยน้ำร้อนอุณหภูมิ 60 เซลเซียส นาน 30 นาที ไรฝุ่นเติบโตได้ดีในพรมที่มีขนพรมหนา รวมถึงที่นอนและหมอน ทั้งนี้เพราะมีแหล่งอาหารอุดมสมบูรณ์ในที่นอน
คือ เศษหนังกำพร้าของมนุช โดยมีข้อมูลที่น่าสนใจคือ เศษหนังกำพร้าของคน 1 กรัม เป็นอาหารให้ไรฝุ่นหนึ่งล้านตัวมีชีวิตได้นาน 1 สัปดาห์ ตามปกติคนเราจะมีผิวหนังหลุดลอกออกมา
ถึง 1.5 กรัมต่อวัน ดังนี้ การตัดทอนอาหารของไรฝุ่นจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ โดยวิธีที่ดีที่สุดคือ การหุ้มที่นอนและหมอนด้วยพลาสติก ไวนิลหรือผ้าคลุมที่ป้องกันไรฝุ่น ซึ่งผ้าคุณสมบัติพิเศษ คือ
ผ้าที่ทอด้วยเส้นด้ายละเอียดและสานกันแน่นมากจนไรฝุ่นและมูลของไรฝุ่นไม่สามารถเล็ดลอดเข้าไป ทำให้ตัวไรฝุ่นขาดอาหารและลดจำนวนลง
วิธีการกำจัดไรฝุ่นและลดจำนวนไรฝุ่นในบ้าน
- ซักปลอกหมอน และผ้าปูที่นอน 1-2 สัปดาห์ ด้วยน้ำร้อน 55-60 องศา เพื่อ
กำจัดไรฝุ่น และใช้ผ้าคลุมที่นอนและหมอนสำหรับกันไรฝุ่น
- มีการระบายอากาศในห้องนอนเพื่อลดความชื้น อย่างน้อยควรเปิดประตูหน้าต่างห้องนอนวันละ 1 ชั่วโมง ดีกว่าปิดห้องไว้ตลอดเวลา
- ใช้เครื่องดูดฝุ่นที่มีคุณภาพดี ถ้าเป็นไปได้ควรใช้เครื่องที่มี HEPA filter ด้วย
- ทำความสะอาดบ้านและห้องนอนด้วยผ้าชุบน้ำหมาดๆ
- ไม่ควรปูพรม ไม่ควรใช้เฟอร์นิเจอร์ที่หุ้มด้วยผ้าและผ้าม่านในห้องนอน
- ไม่ควรเก็บของเล่นจำพวกตุ๊กตาขนนิ่มๆ ในห้องนอน ถ้ามีควรทำความสะอาดด้วยน้ำร้อน 55-60 องศา หรือแช่แข็งเพื่อกำจัดไรฝุ่น
- ไม่ควรนำสัตว์เลี้ยงเข้าไปในห้องนอน เพราะรังแคจากสัตว์เลี้ยงเป็นอาหารที่ดีของไรฝุ่น
- นำที่นอน หมอน และพรม ตากแดดจัดๆ ราว 3 ชั่วโมงขึ้นไป จะช่วยกำจัดไรฝุ่นได้
- ใช้เครื่องพ่นไอน้ำStremar ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่ที่ใช้เทคโนโลยีพลังงานไอน้ำในการกำจัดไรฝุ่น ใช้ทำความสะอาดด้วยแรงดันไอน้ำความร้อน โดยสามารถพ่นไอร้อนอุณหภูมิได้สูงถึง 185 °F (85 °C)
น้ำหนักเบา ใช้งานง่าย มีล้อสำหรับลากระหว่างที่ใช้งานเพื่อความคล่องตัว เครื่องพ่นไอน้ำStremar ไม่เพียงแต่พ่นกำจัดไรฝุ่นได้อย่างเดียว แต่ยังสามารถกำจัดตัวเรือด,
กำจัดตัวไร,
กำจัดเห็บหมัด ได้อีกด้วย เป็นเครื่องมือที่ใช้เทคโนโลยีเดียวกับอเมริกา, เยอรมัน, อังกฤษ, ฝรั่งเศส, รัสเซีย และอีกหลายประเทศในยุโรป โดยไม่มีเคมี 100 %
